Türkiye İstatistik Kurumu, enflasyon sepetinde yer alan eserleri ve yüklerini güncelledi, sepette 415 unsur ve 901 husus çeşidi dikkate alınacak.
TÜİK’ten yapılan açıklamaya nazaran, her yıl fiyat derlenen yerleşim yerleri ve iş yerleri, endeks sepetinde yer alan eserler ve tartıları ile eserlerin tarifleri güncelleniyor.
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) sepeti ve yükleri ile açıklanan değişim oranları tek birey ya da makul bir gelir kümesine ilişkin olmayıp, ülke ortalamasını tabir ediyor.
En çok satış yapan firmalardan fiyat derlemesi amaçlanıyor
2019 yılından itibaren Gelir Yönetimi Başkanlığından (GİB) iş yerlerine ilişkin ciro bilgilerinin elde edilmesi ile perakende sektöründe yer alan marketler ve giysi mağazaları için ciro kıymetleri kullanılarak iş yeri örneklemi yapılıyor. Her yıl aralık ayında en aktüel ciro bilgileri incelenerek, vilayet bazında fiyat derlenen marketler ve giysi mağazaları gözden geçiriliyor. Perakende bölümünde yer alan marketler ve giysi mağazalarının vilayet bazında ciro büyüklükleri temel alınarak tüketicilerin o vilayette ağır olarak tercih ettiği, en çok satış yapan zincir ve mahallî firmalardan fiyat derlenmesi amaçlanıyor.
2021 yılında TÜFE’de 81 ilin tamamı ve 225 ilçe kapsamında, 27 bin 980 iş yeri ve 4 bin 274 konuttan (kira), 415 unsur, 901 unsur çeşidi için her ay yaklaşık 550 bin 632 fiyat derlenecek.
Her yıl aralık ayında yapılan güncellemede, tartısı artan mal ve hizmetler endeks sepetine dahil edilirken, tartısı azalan eserler sepetten çıkartılıyor. Bu nedenle, TÜFE sepetinde yer alan eserlerin sayısı her yıl değişim gösteriyor.
Güncellemeye nazaran, sepete giren hususlar turşu ve sweatshirt (kadın için) oldu.
Sepetten çıkan hususlar ise tere, erik, olağan buzdolabı (derin donduruculu), karışım kumaşlar ve şofben olarak belirlendi.
Ana küme tartıları
2021 yılı TÜFE hesaplamalarında kullanılacak ana küme tartıları da belirlendi.
Buna nazaran, besin ve alkolsüz içeceklerin yükü yüzde 22,77’den yüzde 25,94’e çıkarıldı. Salgın sürecinde ehemmiyeti artan sıhhatin tartısı ise yüzde 2,80’den yüzde 3,25’e yükseltildi.
Konut, haberleşme, mesken eşyası kümelerinin yükü artarken, alkollü içecekler ve tütün, giysi ve ayakkabı, eğitim, lokanta ve oteller üzere kümelerin yükü azaldı.
Kelam konusu tartılar, alkollü içecekler ve tütün için yüzde 4,88, giysi ve ayakkabı için yüzde 5,87, konut için yüzde 15,36, mesken eşyası için yüzde 8,64, ulaştırma için yüzde 15,49, haberleşme için yüzde 4,64, cümbüş ve kültür için yüzde 3,01, eğitim için yüzde 2,28, lokanta ve oteller için yüzde 5,91, çeşitli mal ve hizmetler için yüzde 4,73 oldu.
Fiyat derleme periyotları
TÜFE kapsamında fiyat derleme sıklığı piyasadaki fiyat gelişimini yansıtacak formda yapılıyor. Fiyat hareketliliği yüksek eserlerde daha sık aralıklarla fiyat derlemesi kelam konusu oluyor. Ay içinde meydana gelebilecek fiyat farklılaşmasının yakalanabilmesi emeliyle taze zerzevat ve meyve, tüp gaz, LPG, futbol maçına giriş fiyatı ile seçilmiş besin eserleri haftada 1 kere olmak üzere, ayda 4 sefer derleniyor. Sigaralar, benzin-mazot, altın fiyatları (günlük), bunların dışında kalan öbür tüm unsur çeşitlerinin fiyatları için ayda iki kere derleme yapılıyor.
Kovid-19 salgını periyodunda uygulanan kısıtlamalar sonucunda kimi iş yerleri kapandı ya da çalışma saatleri değiştirildi, birtakım hizmetler ise sağlanamadı. Bu süreçte, TÜFE hesaplamalarının aksamadan devam etmesi için alanda fiyat derleme çalışmaları mümkün olduğunca devam ettirildi. Kısıtlamalar nedeniyle alanda fiyata erişilememesi durumunda EuroStat tarafından kılavuzda önerilen alternatif usullere başvuruldu. Bu kapsamda telefon ile fiyat derleme, internet ve barkod dataları fiyatlarının kullanılması, e-posta ile fiyat toplama üzere alternatif data kaynakları kullanıldı.
Kaynak: Haber7